فقاهت عقلانیت کافی در فهم دین است. چنانچه فقیه ترین شخص خود حضرت رسول اکرم است.
بنابراین فقیه کسی است که ابعاد مختلف دستورات دینی را بهتر از دیگران متوجه می شود.
اجتهاد مصطلح امروزی در بین عموم حوزه چیزی جز دانش ادبیات و کلام و اصول فقه نیست. درحالیکه فهم عمیق دین عقلانیتی رشد یافته با علمی بیش از اینها می خواهد. عقل با دو چیز رشد می کند: علم و عمل. فقیه کسی است که علم و عملش بیش از دیگران است. هر کدام لنگ باشد عقل در فهم دین لنگ خواهد بود!
آنچه دوست دارم بسیار تاکید کنم این است که علمی که برای رشد عقل نیاز است منحصر در ادبیات و کلام و فلسفه و اصول نیست. بخشی از دین با ظواهر روایات و آیات بدست می آید، آنچه باید با ادبیات عرب از این ظواهر بدست می آمده، بدست آمده است و دیگر این ادبیات نیست که کاشف ابعاد پنهان دستورات دینی باشد. بلکه علوم عقلی دیگری نیاز است تا فهم دینی رشد نماید و عرصه جدیدی از اوامر الهی راهنمای بشر گردد.
